Ο αυτισμός δεν είναι έλλειψη. Είναι ένας άλλος τρόπος να είσαι άνθρωπος!
.
Εισαγωγή
Ο αυτισμός αναφέρεται σε μια νευροαναπτυξιακή κατάσταση που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο αντιλαμβάνεται, επεξεργάζεται και αλληλεπιδρά με τον κόσμο γύρω του (American Psychiatric Association, 2013). Τα άτομα με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία, γεγονός που φαίνεται και από το ότι ο όρος «φάσμα» υποδηλώνει ότι κάθε άτομο με αυτισμό είναι μοναδικό και διαφέρει σημαντικά από κάποιο άλλο.. Κάποια κοινά χαρακτηριστικά μπορεί να είναι: δυσκολίες στην κοινωνική επικοινωνία ή αλληλεπίδραση, στις κοινωνικές σχέσεις και στην κατανόηση άγραφων κοινωνικών κανόνων, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, ιδιαίτερη προσκόλληση σε ρουτίνες, υπερευαισθησία ή μειωμένη ευαισθησία σε ήχους, φώτα, αγγίγματα, ενδιαφέροντα σε συγκεκριμένα θέματα (American Psychiatric Association, 2013) κ.α.. Ταυτόχρονα, πολλά άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν ισχυρές δεξιότητες σε τομείς όπως οι αριθμοί, η τεχνολογία, η μουσική ή η τέχνη (Κωνσταντέλλου, 2019). Επομένως, ο αυτισμός πρόκειται για έναν διαφορετικό τρόπο αντίληψης και σκέψης, ο οποίος φέρει μαζί του προκλήσεις και μοναδικές συμπεριφορές (Mitera, 2021).
.
Η πρώιμη αναγνώριση των ενδείξεων του αυτισμού επιτρέπει την άμεση στήριξη του παιδιού και της οικογένειας. Μέσα από εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης, το άτομο μπορεί να αναπτύξει δεξιότητες, να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του και να προσαρμοστεί καλύτερα στο κοινωνικό του περιβάλλον (National Autistic Society, 2023). Μέσα από την κατάλληλη εκπαιδευτική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, τα άτομα μπορούν να αναπτύξουν δεξιότητες, να ενισχύσουν την αυτονομία τους και να αξιοποιήσουν τα δυνατά τους σημεία. Δεν υπάρχει μια ‘σωστή’ παρέμβαση που να ταιριάζει σε όλους. Κάθε άτομο έχει τις δικές του ανάγκες, ικανότητες και απαιτείται εξατομικευμένη προσέγγιση (Lord et al., 2020). Εντούτοις, εξίσου σημαντική είναι και η στήριξη των γονιών, των δασκάλων και του ευρύτερου περιβάλλοντος, με στόχο την κατανόηση των αναγκών του παιδιού και την προσαρμογή στις προσδοκίες τους με αγάπη και αποδοχή.
.
Μύθοι και αλήθειες για τον αυτισμό
Δυστυχώς, ο αυτισμός συνοδεύεται ακόμα από αρκετούς μύθους:
.
Βήματα προς τη Συμπερίληψη:
Η κοινωνία κάνει διαρκώς βήματα για την κατανόηση και την αποδοχή των ατόμων με αυτισμό, ωστόσο, τα άτομα αυτά συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκαταλήψεις ή ακόμη και κοινωνικό αποκλεισμό. Η αποδοχή ξεκινά από την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση όλων. Πίσω από κάθε διάγνωση βρίσκεται μια ξεχωριστή προσωπικότητα, με συναισθήματα, όνειρα και δυνατότητες. Συνιστά ευθύνη όλων, η δημιουργία μιας κοινωνίας που σέβεται, «αγκαλιάζει» την διαφορετικότητα και αντιμετωπίζει ισάξια όσους βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση.
.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
- Να ακούμε χωρίς προκατάληψη.
- Να προσαρμόζουμε τον τρόπο επικοινωνίας μας με σεβασμό στις ανάγκες του άλλου.
- Να προάγουμε την κατανόηση στα σχολεία και στους χώρους εργασίας.
- Να ενισχύσουμε την κοινωνική συμμετοχή των ατόμων με ΔΑΦ.
- Να βλέπουμε τον αυτισμό όχι ως «πρόβλημα» αλλά ως κομμάτι της ανθρώπινης ποικιλομορφίας (Tager- Flusberg et al., 2001).
.
Καταληκτικά, ο αυτισμός δεν αποτελεί μειονέκτημα, αλλά διαφορετικότητα. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης, μάθησης και επικοινωνίας που αξίζει σεβασμό και αποδοχή. Η γνώση και η κατανόηση είναι το πρώτο βήμα για μια κοινωνία πιο ανθρώπινη, πιο ανοιχτή και πιο δίκαιη για όλους.
.
Εμπνευσμένες από τα παραπάνω, οι Στεγαστικές Μονάδες της ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ, Connect Inn και Connect Support, διοργάνωσαν δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινότητας με τίτλο: «Ένας κόσμος, πολλοί τρόποι να τον ζεις». Σε συνεργασία με τον Δήμο Πέλλας, παρουσιάστηκαν διαδραστικά εργαστήρια με στόχο να γίνουν αντιληπτές οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος αλλά και να καταρριφθούν όλοι οι παραπάνω μύθοι.
Γιατί τελικά, ο αυτισμός δεν είναι έλλειψη. Είναι ένας άλλος τρόπος να είσαι άνθρωπος!
.
.
Βενετία- Μαρία Σοϊλεμέζογλου – Ασκούμενη Ψυχολόγος στο Οικοτροφείο Α7 «Connect Support» της ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ
Θάνος Χατζόπουλος – Ψυχολόγος στο Οικοτροφείο Α7 «Connect Support» της ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ
.
Βιβλιογραφικέςαναφορές
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing
- Lord, C., Brugha, T. S., Charman, T., Cusack, J., Dumas, G., Frazier, T., … &Veenstra-VanderWeele, J. (2020). Autism spectrum disorder. Nature reviews Disease primers, 6(1), 5. https://doi.org/10.1038/s41572-019-0138-4
- Mitera. (2021, March 29). Τι είναι ο αυτισμός και οι διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού; – ΜΗΤΕΡΑ. https://www.mitera.gr/arthra-ygeias/ti-einai-o-aytismos-kai-oi-diataraches-sto-fasma-toy-aytismoy/
- National Autistic Society. (2023).What is Autism?https://www.autism.org.uk/advice-and-guidance/what-is-autism
- Tager-Flusberg, H., Joseph, R. &Folstein, S. (2001). Current Directions in Research on Autism. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 7, 21-29. https://psycnet.apa.org/doi/10.1002/1098-2779(200102)7:1%3C21::AID-MRDD1004%3E3.0.CO;2-3
- Γρηγοροπούλου-Κωνσταντέλλου, Μ. (2019). Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος και η Σημασία της Πρώιμης Παρέμβασης. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο
.