Ποιες είναι οι προκλήσεις και τα κίνητρα στην εκπαίδευση ενηλίκων;
.
Η εκπαίδευση ενηλίκων, αποτελεί πλέον τον σημαντικότερο παράγοντα της δια βίου μάθησης, παρέχοντας στους ανθρώπους την ευκαιρία να αναβαθμίσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες τους, ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Στην σημερινή εποχή, η αγορά εργασίας δέχεται συνεχώς αλλαγές και η τεχνολογική πρόοδος είναι ραγδαία, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να έχουν την ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση. Παρόλα αυτά, οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι αντιμετωπίζουν ποικίλες προκλήσεις που συχνά τους εμποδίζουν να συμμετέχουν σε προγράμματα μάθησης και κατάρτισης. Παράλληλα όμως, υπάρχουν αρκετά κίνητρα που τους ωθούν να ξεπεράσουν τα εμπόδια αυτά, για να επιμείνουν στη διαδικασία της μάθησης.
.
Ένας από τους κυριότερους παράγοντες που αποθαρρύνουν τους ενήλικες να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα, είναι η έλλειψη χρόνου. Οι περισσότεροι ενήλικες έχουν αρκετές υποχρεώσεις και ευθύνες στην καθημερινότητα τους, που καθιστούν δύσκολη την αφιέρωση χρόνου για μάθηση. Ακόμη και όταν οι ενήλικες βρίσκουν χρόνο, η διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ των προσωπικών, επαγγελματικών και εκπαιδευτικών τους αναγκών παραμένει μια σημαντική πρόκληση.
.
Πρόσθετα, πολλοί ενήλικες αισθάνονται ότι δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες δεξιότητες ή ικανότητες για να επιστρέψουν στο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Αυτή η έλλειψη αυτοπεποίθησης μπορεί να προέρχεται από προηγούμενες αρνητικές εμπειρίες με τη μάθηση ή από την πεποίθηση που έχουν πως είναι «πλέον αργά» για να μάθουν κάτι νέο. Αυτή η αντίληψη πέρα από το ότι είναι ξεπερασμένη, τους εμποδίζει και να εξελιχθούν.
.
Πολλές φορές επίσης, η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα συνδέεται με οικονομικό κόστος, είτε αυτό αφορά δίδακτρα είτε έξοδα για βιβλία και άλλο εκπαιδευτικό υλικό. Για τους ενήλικες που εργάζονται ή έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις, το οικονομικό κόστος μπορεί να είναι αποτρεπτικός παράγοντας, ιδιαίτερα αν υπάρχει κάποια μορφή οικονομικής ενίσχυσης ή επιδότησης. Αντίστοιχα, για τους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας αποτρεπτικός παράγοντας μπορεί να είναι η χρήση της τεχνολογίας. Η σημερινή εκπαίδευση ενηλίκων, αλλά και γενικότερα η εκπαίδευση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις νέες τεχνολογίες, όπως στις διαδικτυακές πλατφόρμες μάθησης και σε ηλεκτρονικά μέσα. Ωστόσο, επειδή πολλοί ενήλικες δεν είναι εξοικειωμένοι με την χρήση αυτών των εργαλείων αισθάνονται αποξενωμένοι και μειώνεται η αυτοπεποίθηση τους να συμμετέχουν στην εκπαίδευση.
.
Από την άλλη όμως, η απόκτηση νέων δεξιοτήτων αποτελεί πολλές φορές κίνητρο για κάποιους. Σε έναν κόσμο, όπου οι τεχνολογικές εξελίξεις και απαιτήσεις των εργοδοτών αλλάζουν συνεχώς, η συνεχής εκπαίδευση μπορεί να ανοίξει νέες επαγγελματικές ευκαιρίες, όπως προαγωγές, αλλαγή καριέρας ή αυξήσεις μισθών. Έτσι, η απόκτηση νέων δεξιοτήτων και προσόντων αποτελεί βασικό κίνητρο, για πολλούς ενήλικες που θέλουν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας.
.
Πέρα όμως από την επαγγελματική ανάπτυξη, η εκπαίδευση των ενηλίκων στοχεύει και στην προσωπική ανάπτυξη. Μέσα από την εκπαίδευση, δίνεται η δυνατότητα στους ανθρώπους να βελτιώσουν τον εαυτό τους και να διευρύνουν τους ορίζοντες τους. Πολλοί ενήλικες επιθυμούν να αποκτήσουν γνώσεις για θέματα που τους ενδιαφέρουν, να καλλιεργήσουν την κριτική τους σκέψη και να αισθανθούν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή τους. Επιπλέον, η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα δίνει τη δυνατότητα στους ενήλικες να έρθουν σε επαφή με άλλους ανθρώπους, να ανταλλάξουν ιδέες και να δημιουργήσουν νέες κοινωνικές σχέσεις. Αυτό το είδος αλληλεπίδρασης, μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και να βοηθήσει τα άτομα που νιώθουν απομονωμένα να ενταχθούν πιο ενεργά στην κοινωνία.
.
Συνεπώς, η εκπαίδευση ενηλίκων, παρά τις προκλήσεις που τη συνοδεύουν, αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Η κοινωνία και οι αρμόδιοι φορείς πρέπει να λάβουν υπόψη τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι και να παρέχουν την κατάλληλη υποστήριξη, όπως οικονομικές ενισχύσεις, ευέλικτα προγράμματα και ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων. Από την πλευρά τους οι ενήλικες, που επιθυμούν να εξελιχθούν οφείλουν να ξεπεράσουν τις αναστολές τους και να αδράξουν τις ευκαιρίες που τους προσφέρονται. Με τον κατάλληλο συνδυασμό υποστήριξης και προσπάθειας, η εκπαίδευση ενηλίκων μπορεί να γίνει το κλειδί για μια καλύτερη ζωή.
.
Ιωακειμίδου Ελένη,
Φοιτήτρια στο τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας,
ασκούμενη στο “IASIS | At Work”.
.