Σεξουαλική παρενόχληση και εκφοβισμός (mobbing) στην εργασία: Οι ευρύτερες συνέπειες και η αναγκαιότητα οργανωσιακής ηθικής και εταιρικών κανονισμών
.
Το κόστος της σεξουαλικής παρενόχλησης και του εκφοβισμού στην εργασία είναι πολυδιάστατο με αρνητικές συνέπειες τόσο για τον εργαζόμενο που υφίσταται τις παρενοχλητικές και βίαιες συμπεριφορές στον χώρο εργασίας, όσο και για την εργοδοσία. Η στάση της τελευταίας και της οργανωσιακής ηθικής και των κανόνων που αυτή φέρει επηρεάζει τα μέγιστα τόσο την εμφάνιση ανάλογων συμπεριφορών ανάμεσα σε συναδέλφους όσο και την εξέλιξη που θα λάβουν οι εργασιακές σχέσεις στο επέκεινα της παρενοχλητικής/βίαιης συμπεριφοράς.
.
Η οργανωσιακή ανοχή σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον ορίζεται ως ο βαθμός που παρενοχλητικές και εκφοβιστικές συμπεριφορές θα επιφέρουν ζημία στους θύτες εκ μέρους της εργοδοσίας ή όχι. Η εμφάνιση τέτοιων συμπεριφορών μειώνεται δραστικά όταν τα επίπεδα ανοχής τέτοιων συμπεριφορών είναι χαμηλά, καθώς οι βίαιες/παρενοχλητικές συμπεριφορές παρεμποδίζονται από την εταιρική κουλτούρα και τους ξεκάθαρους εταιρικούς κανονισμού. Αντιθέτως, στην περίπτωση υψηλών επιπέδων ανοχή από την εργοδοσία ς η πιθανότητα εμφάνισης παρενόχλησης και εκφοβισμού σε εταιρικό περιβάλλον είναι μεγαλύτερη(Hunt et al., 2007).
.
Τα θύματα καταρχάς επιβαρύνονται ψυχολογικά βιώνοντας υψηλά επίπεδα άγχους, στρες και ανησυχίας. H έρευνα μάλιστα έχει αποδείξει τη συσχέτιση της παρενόχλησης με την ανάπτυξη κατάθλιψης και μετατραυματικού στρες (PTSD) (Houle, 2011). Η επικράτηση αυτών των αρνητικών συναισθημάτων πιθανότατα οδηγεί τα άτομα σε εθισμούς, όπως κατάχρηση φαρμάκων και αλκοόλ, και τα φέρει στα πρόθυρα σωματικής – ψυχικής κόπωσης ή/και επαγγελματικής εξουθένωσης. Οι εργαζόμενοι/ες αισθάνονται έντονα ταπεινωμένοι και εμφανίζουν μειωμένο κίνητρο και απώλεια ατομικής και εργασιακής αυτοεκτίμησης. Το μειωμένο αίσθημα αυτοαποτελεσματικότητας καθώς και το ελαχιστοποιημένο ενδιαφέρον για την εργασία καθιστά τα θύματα ευάλωτα στην απώλεια ευκαιριών σταδιοδρομίας και έχει ενίοτε ως απόρροια την εγκατάλειψη της εργασίας, την κυριαρχία της εργασιακής επισφάλειας και την άρνηση εύρεσης επόμενης εργασίας υπό το καθεστώς φόβου ως προς το πιθανότητα επανάληψης του mobbing ή/και της σεξουαλικής παρενόχλησης και σε έτερο εργασιακό χώρο (Terpstra & Baker, 1986).
.
Σύμφωνα με έρευνες ένα ποσοστό των θυμάτων αποκτά αυτοκτονικές τάσεις που προκύπτει από την προσωπική δυσκολία διαχείρισης των αρνητικών συναισθημάτων αλλά και από την έλλειψη οργανωσιακής λογοδοσίας μη ανεκτικής σε τέτοιου είδους συμπεριφορές που θα προστάτευε το άτομο (ILO, Sexual harassment at work Fact sheet, p.3).
.
Η έλλειψη μη ανεκτικής οργανωσιακής κουλτούρας και ηθικής στον οργανισμό/εταιρία και η εμφάνιση συμπεριφορών παρενόχλησης και εκφοβισμού επηρεάζει αρνητικά βέβαια και την ίδια την εταιρία. Οι εργοδότες έρχονται αντιμέτωποι με έντονα μειωμένη παραγωγικότητα που προκύπτει από την έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των εργαζομένων, τη μειωμένη εργασιακή δέσμευση (engagement) αλλά και την «προδοσία» που νιώθει ο εργαζόμενος – θύμα όσον αφορά τη στάση της εργοδοσίας ως προς τις παρενοχλητικές και εκφοβιστικές συμπεριφορές. Η πρόοδος και η καινοτομία της επιχείρησης κωλύονται καθώς όταν εργαζόμενοι με πολλές δυνατότητες επαγγελματικές ανέλιξης καθίστανται θύματα, δε δύνανται να αποδώσουν στον οργανισμό/εταιρία το μέγιστο των δυνατοτήτων και της εξέλιξης τους και απουσιάζουν συστηματικά από την εργασία (Hoel & Vartia, 2018; ILO, Sexual harassment at work Fact sheet, p.3). Παράλληλα, η επιχειρησιακή πρόοδος εμποδίζεται καθώς η ύπαρξη συμπεριφορών που δεν εμπίπτουν στην εργασιακή ηθική αποτελούν δυσφήμηση για την επιχείρηση και εντείνουν τη δυσκολία της εργοδοσίας να προβεί σε εύρεση κατάλληλων υποψήφιων εργαζομένων που θα στελεχώσουν τις θέσεις εργασίας (Bell, Quick & Cycyota, 2002).
.
Στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι/ες προστατεύονται από το άρθρο 12 του Ν. 4808/2021, καθώς αν διαπιστωθεί περιστατικό βίας ή παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, η εργοδοσία υποχρεούται να λάβει μέτρα που δύνανται να φτάσουν μέχρι και την απόλυση και που πρέπει να λειτουργούν ως μία γενική προειδοποίηση προς το σύνολο των εργαζομένων ως προς τις συνέπειες που επισύρουν οι παραβιάσεις.
.
Η διεπιστημονική ομάδα του IASIS AT WORK με εκδηλώσεις, ψυχοκοινωνικά εργαστήρια (workshop) και ατομικές συνεδρίες με ειδικούς προωθεί την ενημέρωση και την πρόληψη όσον αφορά την αναγνώριση της σεξουαλικής παρενόχλησης και του εργασιακού εκφοβισμού (mobbing), την κατάκτηση της γνώσης των διαστάσεων του άρθρου 12 του Ν. 4808/2021 για τη βία/παρενόχληση στην εργασία και συμβάλλει στη ψυχοκοινωνική και επαγγελματική ενδυνάμωση των θυμάτων για την επιστροφή τους στην αγορά εργασίας μετά την βίωση βίαιων συμπεριφορών/σεξουαλικής παρενόχλησης και εργασιακού εκφοβισμού.
.
ΚΑΝΕΝΑΣ ΜΟΝΟΣ/ΚΑΜΙΑ ΜΟΝΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ
.
Γκικοπούλου Κατερίνα,
Σύμβουλος σταδιοδρομίας / εκπαίδευσης, “Iasis | Αt Work”
.